Ukierunkowano pomoc na osoby szczególnie narażone na ubóstwo energetyczne, uszczelniono zasady dofinansowań i wzmocniono rolę gmin w programie. Dodatkowo zasilono program o 10 mld bezzwrotnych dotacji ze środków Funduszu Modernizacyjnego.
Już 31 marca 2025 roku ruszy nabór wniosków w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze. Wprowadzono przede wszystkim obowiązkowe potwierdzenie standardu energetycznego przed i po inwestycji, warunki najwyższego dofinansowania uzależnione od kryterium dochodowego i standardu energetycznego budynku. Ponadto stworzono ogólnopolski system operatorów, którzy będą bezpłatnym wsparciem dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania. Operatorami w pierwszej kolejności będą gminy i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i bezpłatnie pomogą osobom o najniższych dochodach na ścieżce dofinansowania, realizacji przedsięwzięcia i jego rozliczenia. Nowa odsłona programu stawia też na racjonalizację wydatków, a zatem maksymalne kwoty dotacji w poszczególnych rodzajach kosztów kwalifikowalnych, w tym limity dotacji jednostkowych na m2 powierzchni ocieplenia.
Kto może otrzymać dofinansowanie Czyste Powietrze 2025?
Nowa odsłona programu skierowana jest do właścicieli lub współwłaścicieli domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą. Minimalny okres tej własności musi wynosić 3 lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Wymóg ten nie dotyczy sytuacji spadkowych. Do dofinansowania kwalifikują się inwestycje tylko w tych budynkach, które uzyskały pozwolenie na budowę do 31.12.2020 r. Na jeden budynek lub lokal mieszkalny można dostać jedno dofinansowanie, a beneficjentem można być tylko raz. Dotacja jest wypłacana przez WFOŚiGW w całości lub w maksymalnie trzech częściach.
Jakie są poziomy dofinansowania i ich progi dochodowe?
Na poziomie podstawowym – dotacja do 40% kosztów kwalifikowalnych i jest dla tych, których roczny dochód nie przekracza 135 tys. zł
Poziom podwyższony to dotacja do 70% kosztów kwalifikowanych – obowiązuje przy miesięcznym dochodzie do 2 250 zł na osobę lub 3 150 zł w gospodarstwach jednoosobowych. Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie czterdziestokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Poziom najwyższy to wsparcie do 100% kosztów kwalifikowalnych – obowiązuje przy średnim miesięcznym dochodzie do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub do 1 800 zł w gospodarstwie domowym jednoosobowym, oraz dla tych, którzy mają ustalone prawo do jednej z czterech form zasiłku określonych w programie (tj. zasiłku stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego). Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dofinansowanie w najwyższym progu przewidziano tylko dla ubogich energetycznie, czyli dla właścicieli budynków lub lokali, w których zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania wynosi powyżej 140 kWh/m2 rocznie.
Od 31 marca 2025 r. nie będą dostępne Kredyty Czyste Powietrze na dotychczasowych zasadach. Trwają rozmowy z bankami nad uruchomieniem ścieżki bankowej na nowych zasadach współpracy.
Prefinansowanie na nowych zasadach
Prefinansowanie (zaliczka) w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze możliwe jest tylko przez operatora i tylko w najwyższym oraz podwyższonym poziomie dofinansowania. Zaliczka wynosi do 35% i jest uwarunkowana przedłożeniem wraz z wnioskiem o dofinansowanie maksymalnie trzech umów z wykonawcami na realizację przedsięwzięcia. WFOŚiGW będzie wypłacał zaliczkę na konto wykonawcy na podstawie: dyspozycji beneficjenta, faktury zaliczkowej oraz listy sprawdzającej operatora, potwierdzającej spełnienie warunków programu.
Jakie koszty kwalifikowalne można pokryć z dotacji?
Dotację możesz dostać na wymianę źródła ciepła i termomodernizację, w tym na:
- Wymianę kopciucha, czyli nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe na nowy efektywny i ekologiczne źródło ciepła ,
- Modernizację instalacji grzewczej,
- Ocieplenie budynku,
- Wymianę okien i drzwi,
- Zakup rekuperacji, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
- Audyt energetyczny,
- Świadectwo charakterystyki energetycznej.
- Katalog kosztów kwalifikowanych znajduje się w załączniku nr 2 do programu.
W nowej wersji programu kotły gazowe nie są kosztem kwalifikowalnym. Dla osób, które dokonały takiej inwestycji w 2024 r. i nie zdążyły złożyć wniosku przewidziano odrębny nabór.
Nowe Czyste Powietrze 2025 dopuszcza natomiast pozostawienie kominków wykorzystywanych na cele rekreacyjne, czyli bez rozprowadzenia ciepła. Trwałe ich wyłączenie musi być potwierdzone odpowiednim protokołem kominiarskim wydanym przez mistrza kominiarskiego. Kominek musi spełniać wymogi ekoprojektu oraz docelowe wymogi uchwał antysmogowych obowiązujących na danym terenie.
W nowym Czystym Powietrzu określone zostały maksymalne kwoty dotacji w poszczególnych rodzajach kosztów kwalifikowanych. Ograniczono także poziom dofinansowania do prac towarzyszących niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, ale niebędących jego głównym elementem. Wyznaczono limity dotacji jednostkowych na metr kwadratowy powierzchni ocieplenia stropów, podłóg i ścian oraz za okna.
Warto przypomnieć, że podatek od towarów i usług (VAT) nie jest kosztem kwalifikowanym, zatem jego koszt będzie ponosił zawsze beneficjent.
Beneficjenci programu Czyste Powietrze mogą skorzystać z listy ZUM, która pomaga w wyborze urządzeń i materiałów kwalifikujących się do dofinansowania. Lista ZUM (https://lista-zum.ios.edu.pl/) jest obowiązkowa w przypadku wyboru: pomp ciepła, kotłów zgazowujących drewno oraz kotłów na pellet. Obecnie na liście znajdują się tylko te pompy ciepła, które mają badania z europejskiego laboratorium, potwierdzające zadeklarowane przez producenta parametry urządzania.
Jak długo będzie trwał program Czyste Powietrze?
Program obejmuje lata 2018–2032. Umowy z beneficjentami podpisywane będą do 31 grudnia 2030 r. maksymalny czas realizacji przedsięwzięcia dla dotacji oraz dotacji z prefinansowaniem to do 24 miesięcy od daty złożenia wniosku. Środki będą wydatkowane przez WFOŚiGW do 31 grudnia 2032 r.
Od 31.03.2025 r. przez cztery miesiące można uzyskać dotację na koszty kwalifikowane poniesione od 28.05.2024 r., przy czym wnioski te muszą być zgodne z nowym programem (przewidziano kilka odstępstw od nowych zasad).